Do 17 grudnia 2021 r. nastąpi implementacja przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dyrektywa nakłada na pracodawców szereg obowiązków, z tego względu istotne jest, aby pracodawcy rozpoczęli przygotowania do wdrożenia odpowiednich procedur jak najwcześniej. Przepisy unijne zobowiązują pracodawców do zapewnienia ochrony sygnalistom, czyli osobom pracującym dla organizacji publicznej lub prywatnej lub utrzymującym kontakt z taką organizacją w związku ze swoją działalnością zawodową, które zgłaszają naruszenia prawa Unii szkodliwe dla interesu publicznego, w kontekście związanym z pracą. Dyrektywa wskazuje, że co do zasady, osoby dokonujące zgłoszenia powinny w pierwszej kolejności korzystać z wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń, to jest istniejących w ramach zakładów pracy. Dopiero później powinny zostać wykorzystywane zgłoszenia dokonywane za pomocą kanałów zewnętrznych, które oznaczają przekazanie informacji na temat naruszeń właściwym organom państwowym na poziomie centralnym, takim jak organy ścigania. Nowe przepisy obejmą zarówno sektor publiczny, jak i prywatny, z tym zastrzeżeniem, że odnosić się będą do pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Obowiązki wynikające dla pracodawców z dyrektywy to:
- ustanowienie wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń na temat naruszeń prawa unijnego,
- wyznaczenie osób upoważnionych do przyjmowania zgłoszeń oraz właściwych do podejmowania działań następczych w związku ze zgłoszeniem,
- przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnych w związku z otrzymanym zgłoszeniem,
- zapewnienie sygnaliście anonimowości; bez jego wyraźnej zgody nie można ujawniać jego tożsamości innej osobie niż osoba wyznaczona do przyjmowania zgłoszeń.
Pracodawca nie może stosować wobec sygnalisty działań odwetowych za dokonanie zgłoszenia, w szczególności przymusowego urlopu bezpłatnego, zwolnienia, degradacji, zmiany miejsca lub godzin pracy czy obniżenia wynagrodzenia. Powinien również zapewnić bezpłatny i otwarty dla wszystkich dostęp do kompleksowych i obiektywnych informacji oraz porad na temat dostępnych procedur i środków ochrony prawnej mających na celu ochronę przed działaniami odwetowymi oraz na temat przysługujących sygnaliście praw. Z punktu widzenia ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, szczególnie istotne jest wdrożenie bezpiecznych i technicznie zaawansowanych narzędzi zgłaszania naruszeń przez sygnalistów, aby nie narazić przedsiębiorstwa na ryzyko naruszenia tajemnic prawnie chronionych. Zgodnie bowiem z dyrektywą, w przypadku gdy sygnalista dokonuje zgłoszenia lub ujawnia publicznie informacje na temat naruszeń objętych zakresem stosowania dyrektywy, a informacje te zawierają tajemnice przedsiębiorstwa, takie zgłoszenie lub ujawnienie publiczne uznawane będzie co do zasady za zgodne z prawem. Z tego względu konieczne jest zabezpieczenie swoich interesów poprzez opracowanie odpowiednio skutecznych procedur, zapewniających właściwy poziom ochrony poufnych informacji.
