Pytania:
1) Czy są jakieś szczególne regulacje dotyczące przewożenie przez pracowników innych pracowników firmy podczas delegacji (gdy kilka pracowników wybiera się w podróż jednym autem) , czy po prostu kierowca musi/powinien posiadać ważne prawo jazdy kat. B, mieć badania psychotechniczne i nie przewozić więcej osób niż wskazuje dowód rejestracyjny samochodu osobowego do 3,5 t?
2) Jak uregulowane są kwestie dotyczące transportowania pracowników do szpitala w sytuacji wypadku przy pracy? Co w sytuacji, gdy w trakcie transportu pogorszy się stan zdrowia osoby po wypadku bądź nastąpi kolizja drogowa/kolejny wypadek? Odpowiedzialność za transport rannych pracowników.
3) Na co zwracać uwagę transportując pracowników samochodem służbowym? Jeden z pracowników (na polecenie przełożonego) przewozi innych pracowników, którzy otrzymali polecenie pracy w nadgodzinach na trasie zakład pracy – adres zamieszkania pracownika i odwrotnie (miejsce zam. – zakład pracy). Pracownik ten ma do dyspozycji firmowy samochód służbowy. Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby taki transport odbywał się zgodnie z prawem, zapewniał bezpieczeństwo dla wszystkich stron? Jaki jest zakres odpowiedzialności dla wszystkich stron?
Odpowiedzi:
1. Niezależnie od tego czy kierowca przewozi pracowników w czasie delegacji czy też innych pasażerów, kierując pojazdem musi posiadać konieczne uprawnienia do kierowania pojazdem, ubezpieczenie OC oraz spełniać inne kryteria wskazane w treści pytania (kierowca musi posiadać ważne prawo jazdy kat. B, mieć badania psychotechniczne i nie przewozić więcej osób niż wskazuje dowód rejestracyjny samochodu osobowego do 3,5 t).
2. Stosownie do art. 234 § 1 KP, „w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.”
W przypadku nagłych zdarzeń wymagających interwencji lekarskiej, do których dochodzi podczas wykonywania pracy sugerowanym rozwiązaniem jest wezwanie służb medycznych. Zgodnie bowiem z art. 4 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym ratownictwie medycznym, „kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.”
Oczywiście w razie wystąpienia drobnych skaleczeń czy otarć, gdy nie występuje bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia pracownika możliwe jest bezpośrednie przewiezienie go do szpitala przez któregoś z pracowników dysponujących odpowiednim środkiem transportu. W sytuacji, gdy zdarzenie nie spełnia przesłanek nagłego zagrożenia zdrowotnego dyspozytor może, a nawet powinien odmówić wysłania karetki pogotowia, gdyż powinny być one zarezerwowane właśnie dla przypadków nagłych. Decyzje co do zasadności transportu poszkodowanego pracownika na własną rękę należy jednak podejmować z dużą dozą ostrożności, zwłaszcza mając na względzie możliwość wystąpienia komplikacji w stanie zdrowia poszkodowanego pracownika.
W przypadku kolizji w czasie transportu poszkodowanego pracownika do szpitala, odpowiedzialność kierowcy jest taka sama jak w przypadku innych kolizji drogowych. Warto jednak zwrócić uwagę, na sytuację w której pracownik przewożący rannego kolegę sam zostanie poszkodowany w ewentualnym zdarzeniu drogowym. W takiej sytuacji nagłe zdarzenie, któremu uległby taki pracownik mogłoby zostać uznane za wypadek przy pracy. SN w wyroku z dnia 29 października 1998 r., II UKN 275/98, OSNP 1999, nr 23, poz. 754 wyraźnie stwierdził, że „nie dochodzi do zerwania związku zdarzenia z pracą wówczas, gdy pracownik na polecenie przełożonego wykonuje inne czynności niż wynikające z zakresu jego obowiązków.” Jednak zasady odpowiedzialności zależą od konkretnego przypadku i mogą zostać oparte na ogólnych przepisach prawa cywilnego.
3. W przypadku poruszania się pracownika (na polecenie przełożonego) samochodem służbowym zastosowanie znajdują ogóle regulacje, o których wspomniano już w poprzednich odpowiedziach (w zakresie uprawnień pracownika do kierowania pojazdem, ubezpieczenia samochodu, czy też konieczności kierowania pracownika na badania profilaktyczne pod kątem prowadzenia pojazdu w ramach obowiązków pracowniczych).
Ponadto należy mieć na uwadze, iż w przypadku wystąpienia niepożądanego zdarzenia, udział pracownika w wypadku może zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy.
Jeżeli chodzi natomiast o zakres odpowiedzialności (pracodawcy i pracownika) w przypadku powstania szkody w majątku osób trzecich w związku z wypadkiem samochodowym lub kradzieżą samochodu służbowego to będzie ona likwidowana (w razie winy leżącej po stronie pracownika) z ubezpieczenia zawartego przez pracodawcę. Pracodawcy zaś przysługuje roszczenie w stosunku do pracownika o odszkodowanie za spowodowanie uszczerbku w majątku zakładu pracy. Sam zakres odpowiedzialności pracownika zależy natomiast od zasad, na jakich doszło do użytkowania samochodu służbowego. Zastosowanie znajdują w tym przypadku przepisy działu V KP dotyczącego odpowiedzialności materialnej pracowników – odpowiedzialność na zasadach ogólnych lub odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.
