- Pierwsze żądania Związków.
Już pierwsze żądania płacowe Związków mogą sygnalizować problem. Czasem poprzedzane są one żądaniem dostarczenia Związkom dokumentów wykazujących aktualną sytuację finansową pracodawcy. Oczywiście, strona związkowa najchętniej zobaczyłaby wszystkie dokumenty finansowo-księgowe, nawet te, których pracodawca nie może udostępnić ze względu na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa. Nie ma najmniejszych wątpliwości, iż na żądanie Związków trzeba im udostępnić te dokumenty, które firma składa do Krajowego Rejestr Sądowego (bilans, rachunek zysków i strat itd.) bowiem one i tak są w KRS dostępne. Każdy zainteresowany ma prawo zapoznać się z tymi dokumentami, przeglądać je i odmiennie niż np. w przypadku dokumentów zgromadzonych w aktach ksiąg wieczystych stanowiących podstawę wpisu w KW nie musi wykazywać, jak to określają prawnicy, „interesu prawnego” aby dokumenty takie, dotyczące jakiejkolwiek firmy działającej w Polsce i wpisanej do KRS przeglądać. Nie ma zatem żadnych wątpliwości, iż takie dokumenty należy Związkom, na ich żądanie, dostarczyć.
Związki często chcą też i inne dokumenty (poza składanymi w KRS) jak np. dokumenty składane w Urzędzie Skarbowym. Czy takie dokumenty pracodawca ma obowiązek przedstawić? Naszym zdanie nie, jeżeli jest w stanie wykazać, że są one objęte tajemnicą przedsiębiorstwa. Może to dotyczyć samych dokumentów lub niektórych danych w nich zawartych. Jaką bowiem można mieć pewność, że dokumenty te po przedstawieniu ich związkom nie będą już dalej udostępniane (Związki mogą je udostępnić do analizy swojej Centrali Związkowej, katalog osób mających do nich dostęp byłby już poza jakąkolwiek kontrolą pracodawcy).
Związki zazwyczaj formułują swoje żądania w formie pisemnej, często dochodzi do spotkań pracodawcy ze stroną związkową, spotkania te mają różny charakter i przebieg. Ponieważ mają miejsce jeszcze przed procedurą sporu zbiorowego objętego ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, toteż mogą mieć niesformalizowany charakter. Czasem kończą się zawarciem porozumienia, coraz częściej jednak poprzedzają spór zbiorowy, którego wszczęcie, sposób prowadzenia oraz skutki określone są w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 295).
