Pytanie:
Czy mogę wysłać pracownika wbrew jego woli na przymusowy urlop zaległy za 2017 rok?
Odpowiedź:
Kwestia ta nie jest uregulowana w obowiązujących przepisach polskiego prawa pracy. Należy jednak wskazać stanowiska jakie w tej sprawie zajmuje Sąd Najwyższy, a także Państwowa Inspekcja Pracy.
Zgodnie z wyrokiem sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2006r., sygn. akt I PK 124/05 „Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody.”
W interpretacji powyższego wyroku wskazano, że Sąd Najwyższy uznał, iż pracodawca ma prawo zmusić pracownika w pierwszym kwartale (obecnie trzecim kwartale) nowego roku, by ten wziął zaległy urlop wypoczynkowy. Natomiast przepisy nie przewidują procedury postępowania z „opornymi” pracownikami. Jak wskazuje autor, wydaje się, że w przypadku gdy pracownik pomimo wielokrotnych nalegań ze strony pracodawcy, nie będzie chciał wykorzystać zaległego urlopu wypoczynkowego, należy w formie pisemnej skierować go na urlop w terminie wyznaczonym przez pracodawcę. Jeżeli natomiast pracownik pojawi się w zakładzie w dniu, w którym urlop zaległy został mu przydzielony, pracodawca może po prostu nie dopuścić go do wykonywania pracy. (Jakub Ziarno „ Udzielanie urlopu zaległego” 03.12.2012 r.).
Funkcjonuje także pogląd, zgodnie z którym ustalenie terminu wykorzystania i udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego powinno nastąpić w trybie przewidzianym dla urlopu, do którego pracownik nabywa prawo w kolejnym roku kalendarzowym. Termin ten powinien zostać uwzględniony w planie urlopów, a w przypadku gdy u pracodawcy taki plan nie jest ustalany – w porozumieniu z pracownikiem. Ostateczna decyzja w sprawie udzielenia urlopu tak zaległego, jak i bieżącego należy do pracodawcy. (Komentarz do KP pod red. A. Sobczyka 2017 wyd.3)
Z kolei Główny Inspektor Pracy wskazał odmienne stanowisko w interpretacji wydanej w styczniu 2007 r. GNP-110-4560-46/07/PE. W interpretacji stwierdzono, że samorzutne udzielenie przez pracodawcę urlopu, wbrew woli pracownika, poza przypadkiem określonym w art. 1671 kp., nawet jeżeli jest to urlop zaległy, wkracza w sferę uprawnień pracowniczych i jest prawnie niedopuszczalne (jest to dosyć stara interpretacja).
Aktualne stanowisko organów Inspekcji Pracy idzie raczej w kierunku uznania dopuszczalności przymusowego udzielenia pracownikowi zaległego (z poprzedniego roku) urlopu wypoczynkowego.
W tej sprawie należy jednak wykazać ostrożność, ponieważ w związku z brakiem przepisu w kodeksie pracy oraz rozbieżnościami powołanymi powyżej i brakiem przesądzającego, jednoznacznego stanowiska (chociaż zaczyna dominować stanowisko dopuszczające wysłanie pracownika na przymusowy zaległy – z poprzedniego roku – urlop) nie można przewidzieć jaką linię orzeczniczą i do jakich poglądów doktryny przychyli się sąd w razie ewentualnych roszczeń pracowniczych. Nie można też mieć pewności jaką interpretację uzna za właściwą Państwowa Inspekcja Pracy w czasie ewentualnej kontroli.
W związku z powyższym słuszne wydaje się zaproponowanie pracownikowi wykorzystania zaległego urlopu we wskazanym przez pracodawcę okresie (skierowanie na zaległy urlop za zgodą pracownika). Natomiast w przypadku braku zgody pracownika na wykorzystanie tego urlopu, skierowanie go przymusowo.
W tej sprawie należy wykazać jednak ostrożność, ponieważ w związku z rozbieżnościami powołanymi powyżej i brakiem przesądzającego, jednoznacznego i przepisu i stanowiska, nie można przewidzieć jaką linię orzeczniczą i do jakich poglądów doktryny przychyli się sąd w razie ewentualnego roszczenia pracownika. Nie można też mieć pewności jaką interpretację uzna za właściwą Państwowa Inspekcja Pracy w czasie ewentualnej kontroli.
