Podejmując decyzję o zatrudnieniu pracownika z Ukrainy w pierwszej kolejności należy sprawdzić czy osoba, którą planujemy zatrudnić (niezależnie czy jako pracodawca będący osobą fizyczną czy prawną) posiada zezwolenie na pobyt/zezwolenie na pracę w Polsce,
z uwzględnieniem przepisów wprowadzonych na mocy specustawy (ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych zasadach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych), które to przewidują możliwość dalszej legalizacji pobytu/pracy m.in. obywateli Ukrainy na terytorium RP w czasie obowiązującego stanu zagrożenia epidemicznego. Należy pamiętać, że podmiot zatrudniający jest zobowiązany do kontroli legalności pobytu zatrudnionego pracownika. Zaniedbania w tym zakresie zagrożone są sankcją karną.
Zatrudniając pracownika z Ukrainy można skorzystać z tzw. procedura uproszczonej polegającej na złożeniu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy w odpowiednim Urzędzie Pracy. Rozwiązanie to pozwala obywatelom Ukrainy wykonywać pracę w Polsce przez 6 miesięcy w okresie 12 następujących po sobie miesięcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (do tego okresu wlicza się czas wykonywania pracy na podstawie oświadczenia u poprzedniego pracodawcy).
Warunkiem skorzystania z procedury uproszczonej jest uzyskanie przez pracodawcę wpisu do ewidencji oświadczeń w powiatowym urzędzie pracy oraz posiadanie przez cudzoziemca dokumentu potwierdzającego tytuł pobytowy w RP, uprawniającego go do wykonywania pracy na terytorium Polski.
Oświadczenie podlega opłacie- 30 zł. Ponadto należy dołączyć do niego także ważny dokument tożsamości, kopię wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu podróży cudzoziemca lub kopię innego ważnego dokumentu tożsamości cudzoziemca (Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń; Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożenia oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi z dnia m8 grudnia 2017 r.)
Oświadczenie zostaje umieszczone w ewidencji lub wnioskujący otrzymuje decyzję odmowną (istnieje możliwość odwołania);
Pracodawca, którego oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi zostało wpisane do ewidencji oświadczeń, ma obowiązek poinformować pisemnie powiatowy urząd pracy o podjęciu (najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy) lub niepodjęciu (w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia pracy wskazanej w oświadczeniu) pracy przez cudzoziemca. Pracodawca ma obowiązek zawarcia umowy pisemnej z cudzoziemcem, a wcześniej przedstawić mu jej tłumaczenie na język zrozumiały dla cudzoziemca zgodnie z warunkami określonymi w oświadczeniu. W umowie podmiot jest zobowiązany uwzględnić warunki zawarte w oświadczeniu;
Pracodawca ma obowiązek przestrzegania wszystkich obowiązków wynikających z powierzania pracy, takich samych jak w przypadku polskich pracowników (np. zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni, gdy dana umowa podlega ubezpieczeniom, np. umowa o pracę, zlecenia), a także obowiązków związanych z zatrudnieniem cudzoziemca wynikających z innych przepisów (np. przechowywanie kopii dokumentu pobytowego cudzoziemca). Za niedopełnienie powyższych obowiązków grożą sankcje.
W dalszej kolejności konieczne jest uzyskanie dla pracownika zezwolenia na pracę (składanego do odpowiedniego wojewody).
Składki ZUS
Przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu jak również od tego przez jaki czas praca jest świadczona. Natomiast istotnym jest fakt zawarcia z polskim podmiotem np. stosunku pracy czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych, w tym umowy zlecenia oraz wykonywanie pracy w ramach tych umów na obszarze Polski.
Podatek
Dochody uzyskane przez obcokrajowca z tytułu umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą (i wykonywanej na terenie RP), podlegają opodatkowaniu w Polsce. Reguły opodatkowania są tutaj zatem takie same jak w stosunku do polskich pracowników.
Powyższe uwagi mają charakter ogólnego zarysowania tematu i nie powinny być rozpatrywane ani jako jego wyczerpujące omówienie, ani jako porada prawna dotycząca konkretnego stanu faktycznego.
